Hiç düşündünüz mü, yaşlılığınız nasıl olacak diye? Ben mesela neredeyse eminim, bomba gibi olacak benimkisi. Genlerime güvenim sonsuz, tek sorun ailemin bir tarafında erken yaşta kardiyovasküler ölümlerin neredeyse herkese ellilerinde dokunmuş olması. Yani, eğer yaşlılığımı göremezsem, cesedim güzel olacak. “Ay, Allah korusun!” dediğinizi duyar gibiyim. Gerçeklerden kaçmak zor ama bunları bilip önlem almak mümkün. Ailemin diğer tarafı ise adeta kardiyovasküler ve metabolik hastalıklardan  anne karnında arındırılmış gibiler. Irklarının verdiği güzelliklerden biri. Sanki gen projesi her biri ama onlardaki kusur da Alzheimer ve Parkinson Hastalığı. Tüm güzel şeyler aynı kişilerde toplanacak değil ya… Neticede bu iki hastalığın da henüz önlenebilmesi mümkün değil ve ben bir tercih hakkım olsa tereddütsüz Parkinson’u seçerdim.

Bunları bir tarafa bıraktığımda dediğim gibi yaşlılığım süper olacak, hissediyorum. Şu günkü enerjim dirhem azalmayacak, her geçen yılda daha pozitif olmayı öğrendiğim için ruhum çekişmelerden çoktan arınmış olacak, egzersizlerimi aksatmadığım için bedenim bana ihanet etmeyecek, iyi beslendiğim için gücümü koruyacağım, belki yetmişimde Nepal’de yüzlerce basamak tapınak merdiveni çıkmayacağım ama İsviçre Alpler’inde uzun yürüyüşler yapacağım, falan filan…

Ne var ki, bir rol model belirlemedim kendime ya da egosu yüksek insan olarak şimdiki halime bakıp yaşlılığımı kurgulayarak kendimden bir rol model yaptım. Saçımın bir kısmını bir süre önce maviye boyatınca hafiften Aysel Gürel benzeri bir yaşlılığın sinyali vermiş olabilirim, bir Nebahat Çehre tarzında yaşlılığım olmasını çok isterim ama  mümkün olmadığı herkese aşikar. Belki siz ütopya yapıp Brigitte Trogneux (yeni Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un kendisinden 24 yaş büyük eşi) olmak isteyecek cesareti gösterebilirsiniz ya da gayet gerçekçi insan olarak eski komşunuz, gayretkeş, iki dakika yerinde duramayan toton Cevriye teyzeniz vardır veya  sizin yaşlılığınız için rol modeliniz büyükbabanız emekli mali müşavir Hayri Bey’dir, hani şu biraz disiplinli, her daim iki dirhem bir çekirdek, ütülü pantolonla evde oturan, her hafta pazar alışverişini yapıp dönüşte evin sokağının köşesindeki kahvehanenin çardağında sade kahvesini içen, apartman ahalisinin ağır duruşu sebebi ile yöneticiliğe adaylığını koymasını desteklediği Hayri Bey’den bahsediyorum.

Yaşlılığım için bir rol modelim olmalı mı illa ki, onu bilemem ama en azından bir fikrimin olması bile bence güzel.

Başarılı (güzel/tatmin edici) şekilde  yaşlanma için bir rol modelin olmasının yaşlanma ile ilgili pencere açabileceği öne sürülüyor. Bir araştırmada genç, orta-yaşlı ve yaşlılarda başarılı yaşlanma modellerinin yapısı ve bunların kişiler üzerindeki karşılıkları incelenmiş. Yaşları 18-99 arasında değişen 151 kişiye başarılı yaşlanmaya ilişkin rol modelleri olup olmadığı, varsa neden o kişiyi seçtikleri sorulmuş. Açık cevaplar, tekrarlayan temalara göre kodlanmış, yaşlanmaya ve kişinin kendi yaşlılığı ilişkin görüşler anketle değerlendirilmiş.

Katılımcıların %85 i en az bir rol modeli olduğunu söylemiş, yani benim gibi onların da biraz kafası karışıkmış, biraz ondan biraz bundan durumu anlayacağınız. Çoğu aileden birini rol model olarak gösterirken, bunlar ya ebeveynler ya da büyükanne-babalarmış. Burada da duvara tosladım. Büyüklerden yaşayan yok, babam çok genç öldü, annemse henüz yaşlı denemeyecek bir yaşta. Rol modeller cinsiyetle uyumluymuş ve rol modellerin seçim nedeni çoğunlukla sağlık, aktiviteler ve sosyal kaynaklarmış. Ailesinden rol model seçenlerde yaşlılıkla ilgili negatif görüş daha azmış yani yaşlılığa karşı daha olumlularmış denilebilir. Başta kişinin yaşlılığa ilişkin görüşleri sorulmuştu ya, onların da kişinin kendi yaşlılığı üzerinde negatif etkisi varmış. Araştımacılar, rol model özellikleri ve yaşlılık üzerindeki görüşler arasındaki bağlantılarla kişinin bir rol modelinin olmasının başarılı bir yaşlılığa götürebileceği sonucuna varmışlar.

Hah, siz de şimdi  düşünmeye başladınız di mi, rol  modeliniz kim diye. Sizin yaşlı rol modeliniz var mı? Bi düşünün bakalım. Belki üşenmez aşağıya da yazar, bizimle paylaşırsınız.

Öyle yani…

Kaynak:

Daniela S.  Who Is Your Successful Aging Role Model? J Gerontol B Psychol Sci Soc Sci (2017) 72 (2): 237-247